ایمن تیک / مرکز کنترل فنی و ایمنی ساختمان

همه ما هر روزه و همیشه در معرض آلودگی هوای خانه قرار داریم. بی شک یکی از مهمترین عوامل آسیب رسان به سلامت بدن انسانها، هوای آلوده ایست که تنفس میکنند. لازمست بدانیم که آلودگی هوای خانه به مراتب بیشتر از آلودگی هوای خارج از منزلست. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی عموما افراد بیشتر زمان خود را در فضاهای درونی ساختمانها سپری میکنند. پس کیفیت هوای داخلی منازل میتواند تاثیر مستقیمی بر سلامت اشخاص داشته باشد.
احتمالا برایتان جالبست بدانید هوایی که در درون منزل تنفس میکنید فرق چندانی از لحاظ تمیزی با هوای بیرون ندارد و حتی شاید میزان آلودگی آن بیشتر هم باشد. با توجه به تحقیقات انجام گرفته آلودگی هوای خانه و فضای درونی ساختمانها 2 تا 5 برابر بیشتر از هوای بیرون آنهاست.
بعضی اشخاص در این فکرند که در شهر یا منطقه ای با هوای پاک زندگی میکنند و این امر موجب گشته که خطرات آلودگی هوا را جدی نگیرند. لازمست بدانید اصلا فرقی ندارد که در کدام شهر یا منطقه زندگی میکنید، آلاینده های هوا همواره وجود دارند. همچنین باید حواستان باشد که آلودگی هوا حتی در جاهای خوش آب و هوا نیز بوده و بسیار خطرناکست. متاسفانه بر اساس آمارهای رسمی آلودگی هوا در بیشتر شهرهای ایران به خصوص آلودگی هوای خانه ها بسیار زیاد و خطر آفرین میباشد.
تنها در تهران سالانه هزاران نفر به بیماریهای تنفسی دچار میشوند که حدود 7000 نفر از آنها به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست میدهند. آلودگی هوای خانه سلامت روان افراد را تحت تاثیر قرار داده و موجب ایجاد بیماری در اشخاص میگردد. بنابراین هوای داخلی خانه را بایستی پاک و سالم نگه داریم تا از ایمنی و سلامتمان در خانه مطمئن شویم.

منابع آلودگی هوای خانه

در این بخش با منابع آلودگی هوای خانه آشنا میشوید. هوای آلوده خانه حاوی انواع میکروبها، ویروسها، باکتریها، ذرات معلق و آلاینده هایی است که از عوامل مختلفی مانند ذرات معلق و گازهای خطرناک هوای شهرها، وسایل خانه، پرز فرش و ... ناشی میشوند.
این آلاینده ها سلامت تمامی انسانها را تحت تاثیر قرار میدهند که در این میان بر روی سالخوردگان، کودکان، زنان باردار و بیماران بیشترین تاثیرات مخرب را دارند. منابع آلودگی هوای خانه میتواند شامل موارد زیر باشد:
1- دود و گرد و خاک
2- دود سیگار
3- محصولات خانگی و آفت کشها
4- مواد مورد مصرف در ساختمان مانند چسب، فرمالدئید و سرب
5- کرک و مواد موجود در فرش و موکت
6- ذرات معلق و گرد و خاک ورودی از پنجره و دربها
7- آلودگی هوای مشاعات و پارکینگ و ...
در منازل عوامل مختلفی هوا را آلوده میسازند که اینجا مهمترین منابع آلودگی هوای خانه را شرح میدهیم.

الف- گازها

از مهمترین و اصلی ترین منابع آلودگی هوای خانه گازهای مونوکسید کربن و دی اکسید کربن هستند. گازهایی که در زمان پخت و پز و نصب نادرست دودکش وارد محیط خانه میگردند. گاز مونوکسید کربن به آسانی با گلبول قرمز خون ترکیب میشود و اجازه نمیدهد اکسیژن به مغز و سایر اندامها وارد شود که در نتیجه این اتفاق مسمومیت گازی و خفگی برای فرد رخ میدهد.

ب- ذرات معلق

ذرات معلق مثل گرد و غبار، ذرات ناشی از فرش و موکت و مصالح ساختمانی و ترکیبات آلی فرار میباشند که با پخش شدن در فضای خانه باعث آلودگی هوای خانه شده و وارد دستگاه تنفسی فرد گشته و سبب بروز بیماریهایی مثل آسم میشوند.

پ- دود سیگار

باید توجه داشته باشید کسی که در معرض دود سیگار قرار میگیرد بیشتر از خود فرد سیگاری در خطرست. همواره توصیه میگردد اشخاص سیگاری درون خانه سیگار نکشند زیرا پراکنده شدن دود سیگار در خانه تنفس را دچاره اشکال کرده و سبب بروز مشکلات ریوی و آسم میشود.

ت- مواد شوینده و حشره‌ کشها

مصرف بیش از حد از مواد شوینده و حشره کشها در طولانی مدت به دستگاه تنفسی افراد آسیب میزند. اگر عادت دارید که هر حشره ای را با حشره کش از بین ببرید یا هر لکه ای را با سفیدکننده پاک کنید، باید بدانید که به خودتان نیز آسیب میزنید. گاز کلر از خطرناک ترین گازهایی میباشد که از پاک کننده ها، شوینده ها و آفت کشها آزاد میشود.

ث- بوی چسب و رنگ

در هنگام رنگ کردن منازل، درب و پنجره خانه را حتما باز بگذارید تا هوای تازه وارد محیط خانه شود. رنگهای ساختمانی هم بوی نامطبوعی دارند و هم گازهای شیمیایی مختلفی از خود منتشر میکنند که در افراد سردرد و تهوع به دنبال دارد. در منازل برای مبلمان از یک چسب خاصی بهره میجویند که نوعی ماده شیمیایی خطرناک به نام فرمالدهید در آن بکار رفته و برای سلامتی انسان بسیار مضرست.

راهکارهای رفع آلودگی هوای خانه

در این قسمت به راهکارهای رفع آلودگی هوای خانه میپردازیم از جمله:

الف- استفاده از تهویه در حین کار با اسپری مو و لاک

از موادی که حاوی ترکیبات آلی هستند مثل لاک ناخن، روغن جلا و اسپری مو در فضای باز استفاده نمایید که جریان هوا برقرار است. برای انجام این فعالیتها در خانه لازمست تهویه هوا صورت گیرد زیرا ترکیبات آلی مشکلات زیادی را به همراه دارند مانند بیماریهای ریوی و سرطان.

ب- تهویه صحیح اجاق گاز

از مهمترین بخشهای یک خانه، آشپزخانه آن میباشد. آشپزی کردن با اجاق گاز اهمیت زیادی دارد و نحوه تهویه آن نیز بسیار مهمست. عدم تهویه مناسب و احتراق ناقص اجاق گاز تولید گاز مونوکسید کربن و هیدروکربن نموده که بودن این گازها در خانه خطرات جدی در طولانی مدت برای سلامتی ما ایجاد مینماید.

پ- نصب هود و هواکش در آشپزخانه و حمام

هوای مرطوب در حمام و آشپزخانه رشد باکتری و قارچ را افزایش میدهد. در واقع کپک قارچی ذرات بسیار کوچکی را حمل میکند که میتوانند وارد بدن شده و منجر به سرماخوردگی، عفونت قارچی، سرفه مداوم شوند. با نصب هود و هواکش در آشپزخانه و حمام میتوان کپکهای قارچی را برطرف نمود.

ت- اطمینان از تهویه درست هوای خانه، محل کار و خودرو

مطمئن شوید که هوای درون خانه با جریان هوای تازه تهویه میشود. اگر تهویه هوا به درستی صورت نگیرد آلاینده ها در داخل خانه تجمع پیدا خواهند کرد.

ث- مدیریت حشرات و موجودات

برای این منظور مواد غذایی را از حشرات و موجودات دیگر دور نگه دارید. همچنین مهر و موم کردن منافذ باز در منازل، امری مهمست زیرا بکارگیری آفت کشها و مواد شیمیایی را در خانه پایین میآورد که در بهبود کیفیت هوای محیط تاثیر میگذارد و از آلودگی هوای خانه میکاهد.

ج- اطمینان از باز بودن مسیر دودکش شومینه

هنگامیکه میخواهید از شومینه بهره بگیرید حتما از باز بودن مسیر دودکش آن اطمینان حاصل نمایید. با این کار هم از تجمع ذرات و گرد و غبار و دود جلوگیری کرده اید و هم از انتشار گاز مونوکسید کربن که به خاطر سوخت ناقص تشکیل میشود ممانعت نموده اید.

چ- از بین نبردن بو با رایحه مصنوعی

اغلب اشخاص سعی میکنند بوهای داخل محیط منزل را با رایحه مصنوعی از بین ببرند. این کار مشکل را بدتر نموده زیرا رایحه مصنوعی دارای ترکیب فتالات است که به سلامتی شما میتواند آسیب بزند. به جای این کار منبع بو را بیابید و آن را از بین ببرید و محدوده منبع بو را با جوش شیرین و پاک کننده خانگی تمیز نمائید.

ح- نکشیدن سیگار در خانه

تحت هیچ شرایطی در منزل سیگار نکشید زیرا باعث تجمع دود و مواد سمی شده و کیفیت هوای خانه را تحت تاثیر قرار داده و سبب آلودگی هوای خانه میشود. دود سیگار و عوامل سمی دیگر برای سلامتی انسان مضر هستند و موجب سرطانهای متعدد میگردند. از این رو سیگار کشیدن در ماشین و در محیط بسته کاملا غیر مجازست. بنابراین ترک سیگار راه حل خوبیست و سلامتی فرد را تضمین مینماید.

خ- گردگیری و تمیزکاری کامل خانه

گردگیری منازل به منظور بهبود کیفیت هوای خانه به شدت توصیه می گردد. گرد و غبار میتواند با خود کنه، کپک، گرده، باکتری و ... را حمل نماید. بدین جهت لازمست تمیزکاری با تجهیزات مناسب محیطی و مواد شوینده صورت بگیرد.

د- عدم ریخت و پاش

همواره خانه خودتان را تمیز کنید و از ریخت و پاشهای اضافی بپرهیزید. نظافت خانه را با چیدمان اصولی و پرهیز از درهم ریختگی انجام دهید. بنابراین خواهید دید که آلودگی هوای خانه به شکل قابل توجهی کاهش می یابد.

ذ- برداشتن فرشهای خانه

فرش در خانه یک پناهگاه برای ذرات کوچک و گرد و غبار خانگیست که آلودگی هوای خانه را نیز افزایش میدهد. ذرات حاصل از گرد و غبار فرش با آسم و سرفه و مشکلات ریوی مرتبطند. برداشتن فرش به کاهش آلودگی هوای خانه کمک مینماید.

ر- ساخت پاک کننده های خانگی

امروزه فرآیندهای ساده ای برای ساخت شوینده های خانگی موجودست. پاک کننده مصنوعی پر از مواد شیمیایی مضرست که باعث مشکلات تنفسی و آسم میگردد.

ز- کاهش مصرف خوشبوکننده هوا

اکثر افراد به رایحه های مختلف علاقه مند هستند بنابراین بهترست از روغنهای اسانس خالص که کیفیت هوای داخلی را مطلوب میسازند بهره گرفت. خوشبوکننده مصنوعی که در هوای داخلی گردش مینماید موجب بیماری آسم و آلرژی خواهد شد. همچنین انتخاب محصولاتی که عطر ندارند به کاهش آلودگی هوای خانه کمک میکند.

ژ- درآوردن کفش جلوی درب خانه

در واقع کفشها بیشتر گرد و خاک، عوامل بیماری زا و مواد شیمیایی را از محیط بیرون به داخل خانه ما میآورند. درآوردن کفشها در جلوی درب منازل یکی از روشهای ساده برای کاهش آلودگی هوای خانه هاست.

س- بکارگیری ردیاب گاز مونوکسید کربن

گاز مونوکسید کربن به علت تهویه نامناسب بخاری، شومینه و اجاق گاز در خانه ها تولید میگردد که میتواند انسان را به آرامی خفه کند و سبب مرگ او شود. بکارگیری دستگاه ردیاب گاز مونوکسید کربن در منازل به کاهش خطر تجمع گاز و بهبود آلودگی هوای خانه کمک مینماید.

ش- کاهش استفاده از مواد شیمیایی خانگی

اکثر محصولات خانگی مثل رنگها، آفت کشها و مواد شوینده حاوی مواد شیمیایی هستند. این محصولات در داخل منازل به وفور دیده میشوند و استفاده از آنها را باید کاهش داد و طوری مدیریت نمود که آلودگی هوای خانه به حداقل برسد. بهترین توصیه در این مورد به کارگیری محصولات طبیعیست که عناصر مضر کمتری درونشان باشد.

ص- آزمایش خانه برای وجود گاز رادون

رادون یک گاز رادیواکتیو بی رنگ و بی بوست که به دلیل فروپاشی اورانیوم 238 به طور طبیعی در خاک ایجاد شده و یکی از علل اصلی سرطان ریه است. گاز رادون در منازل موجودست و در معرض آن قرار گرفتن خطرات جدی برای سلامتی دارد. همچنین وجود رادون باعث پایین آمدن IQ و مشکلات رشد در کودکان میگردد. از این رو آزمایش میزان گاز رادون یک روش علمیست که برای کاهش آلودگی هوای خانه به شمار میرود.

ض- تعمیر نشتی آب

نشتی آب موجب ایجاد رطوبت در فضای خانه میگردد و همچنین فضا را برای رشد کپک و قارچ فراهم میآورد. قارچها ذرات ریزی هستند که وارد بدن میشوند و بیماریهایی چون سرماخوردگی، عفونت قارچی و سرفه مداوم را پدید میآورند. بنابراین تعمیر نشتی آب به کاهش کپک و قارچ و همچنین پیشگیری از ابتلا به بیماریها کمک میکند.

خطرات آلودگی هوای خانه

مشکلات آلودگی هوای خانه دردسرهای بسیاری را به وجود خواهد آورد که از جمله آنها میتوانیم به بروز بیماریهایی مانند سرطان، بیماریهای ریوی و تنفسی اشاره نماییم. به همین دلیلست که تصفیه آلودگی هوای خانه بسیار اهمیت دارد. زمانیکه در محیط دارای هوای آلوده زندگی یا کار میکنیم سیستم دفاعی بدن نمیتواند استراحت کند و در نتیجه کارایی آن از بین میرود. پژوهشها نشان داده اند که آلودگی هوا و حمله قلبی در انسان رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و اخذ مشاوره با کارشناسان ایمن تیک تماس بگیرید.