ایمن تیک / مرکز کنترل فنی و ایمنی ساختمان

سرویس و نگهداری استخر پس از ساخت و راه اندازی آن اهمیت بسزایی دارد. معمولا افراد قبل از رفتن به استخرها در مورد تمیزی و فضای استخر تحقیق زیادی میکنند و پس از اینکه از تمیزی استخر اطمینان یافتند به آنجا میروند. در واقع سرویس و نگهداری استخر در شفافیت و بهداشت آب آن نقش مهمی دارد. بسیاری از استخرها با وجود هزینه هایی که برای خرید تجهیزات تصفیه و ضدعفونی میکنند، در هنگام کارکرد به دلیل عدم نگهداری درست و اصولی دچار مشکل میشوند. کیفیت آب این استخرها مطلوب نبوده و مشکلات ظاهری و بهداشتی عمده ای برای شناگران ایجاد میکنند.
در نگهداری استخر بایستی از اصول خاصی پیروی کنیم تا به مرور زمان استخرمان دچار نقص و آلودگی نشود. راهکارهای مختلفی برای سرویس و نگهداری استخر موجودست که عمر استخر و سازه های آن را افزایش میدهند. احتمالا با خودتان فکر میکنید که برای این امر باید متحمل هزینه های هنگفتی شوید و به صرفه نخواهد بود، اما با بهره گیری از روشهای استاندارد و اصولی آلودگی به آب راه پیدا نمیکند و میتوانید مدت زمان بیشتری از آن استفاده کنید. با نگهداری صحیح از استخر از بروز بیماریهای پوستی جلوگیری، سلامت شناگران حفظ و آب تمیز و شفاف میماند.
حفظ تعادل شیمیایی آب استخر، از مهمترین کارهاییست که میبایست مدنظر مسئول ارائه خدمات سرویس و نگهداری استخر باشد. نکته مهم اینست که پارامترهای مختلف شیمیایی استخر، به هم وابسته بوده و تغییر در هر کدام از آنها میتواند باعث ایجاد تغییر در سایر شاخصهای شیمیایی آب بشود. با توجه به شرایط محیطی و ورود افراد مختلف به استخر، کیفیت آب استخر همواره در حال تغییر میباشد. از این رو آلودگیهای مختلف بسادگی و از طرق گوناگون وارد آب استخر میشوند.

خدمات سرویس و نگهداری استخر

در مدار تصفیه استخر، همواره آب در حال گردش بوده و از فیلترها عبور میکند، اما این کار تنها باعث تمیزی و شفافیت ظاهری آب میگردد. بحث " ضدعفونی آب " و " تعادل شیمیایی آب " مقوله هایی جداگانه و مهمی هستند که علاوه بر " تصفیه آب " میبایست حتماً مدنظر قرار بگیرند.
از آنجاییکه تمیزی، شفافیت و محافظت از آلودگیها و آلاینده های استخرها مهمست، خدمات سرویس و نگهداری استخر نیز بسیار ضروری میباشد. با این کار هم دوام و طول عمر استخر خود را افزایش خواهید داد و هم از خوردگی و تجمع مواد معدنی جلوگیری میکنید. در حقیقت برای تمیز و سالم ماندن آب استخر، باید به اندازه گیریهای زیر توجه بفرمائید:

الف- سطح PH

PH میزان اسیدی و قلیایی بودن آب را مشخص میکند. همچنین PH خنثی از سوزش پوست و چشم جلوگیری کرده و از تجهیزات استخر در مقابل خوردگی محافظت بعمل میآورد. سطح PH را بهترست بین 7.2 تا 7.6 ppm نگه دارید. هر چه PH پایین تر باشد عملکرد کلر قوی تر خواهد بود.
مشکلات استخرها ناشی از PH پایین: خورندگی آب، از دست رفتن کلر، ایجاد لک، تحریک و سوزش چشم و پوست شناگران.
مشکلات استخرها ناشی از PH بالا: رسوب گذاری آب، کاهش کارایی کلر، کدر شدن آب استخر(حالت ابری)، تحریک و سوزش چشم و پوست شناگران.

ب- قلیائیت کل

برخلاف PH که اساسا مقیاسی برای اندازه گیریست، قلیائیت کل برای سنجش تمام مواد قلیایی محلول در آب استفاده میگردد. این مواد شامل کربناتها، بیکربناتها و هیدروکسیدها به همراه چند مواد دیگر هستند. عدد قلیائیت کل آب استخر مابین ۸۰ الی ۱۲۰ میلی گرم در لیتر (۸۰ الی ppm 120) مطلوبست. از آنجاییکه PH آب استخر بسیار ناپایدارست و در اثر تغییر دمای آب استخر یا ورود باران و سایر آلاینده‌ها به آب، به سرعت تغییر میکند باید همیشه سطح قلیائیت کل را در محدوده‌ مجاز نگه داریم تا از نوسانات PH آب جلوگیری شود و خدمات سرویس و نگهداری استخر بطور مطلوب انجام پذیرد.
مشکلات استخرها ناشی از قلیائیت کل کم: PH پائین، ایجاد خورندگی، ایجاد لک و رنگ.
مشکلات استخرها ناشی از قلیائیت زیاد: PH بالا، رسوب گذاری و کدر شدن آب استخر(حالت ابری).

پ- سطح کلر

کلر، آب استخر را از جلبک و باکتری پاک کرده و مانند یک ضدعفونی کننده عمل میکند. سطح کلر را بین 0.1 ppm تا 0.2 ppm نگه دارید اما تا 0.3 ppm نیز قابل قبول است. کلر پس از ترکیب با مواد آلاینده موجود در استخر از جمله آمونیاک، تبدیل به ماده " کلرامین " شده که بوی زننده ای داشته و موجب سوزش و ناراحتی چشم و پوست شناگران میشود. کلر ترکیب شده به این شکل، عملاً دیگر عملیات ضدعفونی آب را انجام نمیدهد و به همین دلیل هر از گاهی، نیاز به دادن شوک کلر به استخر میباشیم. در فرآیند شوک کلر استخر، اندازه کلر آزاد در آب استخر تا حدود 10 ppm بالا میرود تا تمامی میکروبها و جلبکها از میان بروند. و تا زمانیکه اندازه آن به 3 الی 4 ppm نرسد، نباید مجدداً از استخر برای شنا استفاده کرد.
علیرغم مفید بودن انجام عملیات شوک استخر، توصیه میگردد که از انجام آن در طول روز خودداری بشود. چون کلر در برابر نور خورشید ناپایدار میباشد و نور خورشید دلیل از میان رفتن حدود 1 ppm کلر در هر ساعت میگردد.

ت- تثبیت کننده (اسید سیانوریک)

اسید سیانوریک، یکی از مواد شیمیایی متداول جهت سرویس و نگهداری استخرهای مسکونی و عمومی در فضای روباز محسوب می شود. اسید سیانوریک برای تمیز نگه داشتن و پایدار کردن کلر و اثر ضدعفونی آن در استخرهایی که از کلر استفاده میکنند، مورد مصرف قرار میگیرد و وزن کلر مورد نیاز آب را تعیین کرده و عدد آن باید 50 ppm باشد. افزودن اسید سیانوریک به آب استخر، مانند هر ماده شیمیایی دیگر، باعث تغییر در عدد PH، قلیائیت و مواد جامد محلول (TDS) آب استخر خواهد شد. اسید سیانوریک در آب، با کلر یک پیوند شیمیایی ضعیف و موقت تشکیل میدهد. ترکیب شیمیایی اسید سیانوریک با کلر آزاد موجود در آب، باعث میگردد تا سرعت اکسیداسیون و ضدعفونی کلر در آب کاهش پیدا کند، اما پایداری کلر در برابر اشعه ماوراء بنفش نور خورشید به شدت افزایش یابد.

ث- مقدار نمک (برای استخرهای دارای کلرزن نمکی)

با کاهش میزان نمک در استخری که از دستگاه کلرزن نمکی بهره میبرد، نیاز به اضافه کردن مجدد نمک جهت تصفیه آب استخر خواهد بود. اولین نکته مهمی که بایستی در نظر قرار دهید، اینست که زمان اضافه کردن نمک به درون آب استخر، لازمست که دستگاه کلرزن نمکی خاموش گردد. دستگاه کلرزن نمکی تا هر زمان که نمک ریخته شده در استخر کاملاً حل نگردد، باید خاموش بماند. توجه کنید نمک به هیچ وجه نباید به صورت مستقیم داخل اسکیمر ریخته شود. بهترین محل برای ریختن نمک که بایستی نمک را درون آن بخش بریزید، بخش کم عمق استخرست. وزن تقریبی نمک در آب استخری که با کلرزن نمکی ضدعفونی میگردد، بین 3000 تا 5000 ppm است.

ج- مقدار سختی کلسیم

در صورت سنجش سختی آب با کیت سختی سنج و نیاز به تنظیم مجدد، میتوان از روشهای زیر بهره برد:
1- اضافه کردن " کلرید کلسیم " و یا " سولفات کلسیم " به آب، متداولترین روش برای بالا بردن سختی کلسیمی آب استخرست. به عنوان یک روش تجربی، برای افزایش سختی کلسیمی آب استخر، به ازای هر 10 هزار لیتر آب، 110 گرم کلرید کلسیم و یا 14 گرم سولفات کلسیم به آب اضافه میکنند.
2- برای کاهش سختی کلسیمی آب استخر بهترین روش، تعویض بخشی از آب قدیمی استخر با آب تازه و با سختی کم است. برای پایین آوردن سختی آب استخر در زمان تعویض آب میتوان از دستگاه سختی گیر رزینی در مسیر آب پرکن استخر کمک گرفت. کارشناسان سرویس و نگهداری استخر مقدار سختی کلسیمی استخر را بین 175 ppm تا 225 ppm نگه میدارند.

چ- میزان کل مواد جامد محلول در آب (TDS)

املاح و یونهای موجود در آب استخر با عبور از فیلتر نیز حذف نمیشوند. به عبارتی، تمام مواد معدنی موجود در آب، سیانورات، ترکیبات کلر و سایر آلاینده ها جزء TDS آب به حساب میآیند. اصلی ترین عامل افزایش TDS آب استخر، تبخیر آب استخرست. زیرا در این فرآیند مولکولهای آب تبخیر و غلظت املاح باقی مانده در آب استخر بالا میرود. میزان TDS آب استخر با غلظت مواد شیمیایی مورد مصرف جهت تصفیه، تعداد شناگران و سایر ذرات جامدی که پس از تبخیر آب بر جای میمانند، نسبت مستقیم دارد.
وجود املاح و مواد معدنی در آب، موجب تأثیر نامطلوب روی تجهیزات استخر از جمله پمپها، لوله ها، اتصالات و فیلترها در مدت طولانی می گردد. و از طرفی دیگر این مواد سبب کاهش اثر مواد ضدعفونی کننده و حتی شور شدن مزه آب میشوند. لازم به ذکرست که املاح و مواد معدنی موجود در آب با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نبوده و میبایست با ابزار مناسب، در بازه های زمانی مشخص سرویس و نگهداری استخر مورد سنجش قرار گیرند. TDS اولیه آب استخر، بستگی به کیفیت آب ورودی به استخر دارد. زمانیکه TDS آب استخر 1500 ppm بیشتر از TDS آبی که با آن استخر پر شده است برسد، لازمست تا آب استخر تعویض گردد. در عمل، هیچ روشی برای کاهش TDS آب استخر، بهتر از تعویض آن با آب تازه وجود ندارد.

ح- مقدار فسفات

فسفات تقریباً در هر استخری وجود دارد و از طرق مختلفی میتواند وارد آب استخر شود اما لازمست مقدار آن از حد مجاز بیشتر نشود. فسفات و نیترات مهمترین منابع غذایی برای رشد جلبک در استخر به شمار میروند. میزان فسفات بالای 300 ppm در استخر مجاز نیست اما اگر حد آن از 1000 ppm تجاوز کرد، حتماً میبایست از مواد شیمیایی حذف کننده فسفات (Phosphate Remover) کمک گرفت. البته به این موضوع توجه داشته باشید که استفاده تنها از مواد حذف کننده فسفات، برای از بین بردن جلبک و رنگ سبز آب استخر کافی نیست. با حذف فسفات در واقع از رشد جلبک در استخر پیشگیری میکنیم.

خ- مقدار تعادل شیمیایی آب(شاخص لانژلیه)

در سال 1936 میلادی پروفسور لانژلیه، شاخصی را بر اساس توان حلالیت کربنات کلسیم در آب که نشان دهنده میزان تعادل شیمیایی آب میباشد، ارائه نمود. این شاخص بیانگر وضعیت آب به لحاظ خورندگی و رسوب گذاری هست که به شرایط مختلفی از قبیل اسیدیته آب، TDS، غلظت کربنات، غلظت بیکربنات، دمای آب و قلیاییت بستگی دارد. این فرمول، تمام پارامترهای فوق را با هم ادغام کرده و در قالب یک عدد، اندازه تعادل شیمیایی آب را نشان میدهد. بر اساس شاخص لانژلیه اگر عدد شاخص منفی بود، آب خورنده تلقی و اگر مثبت بود مبین خاصیت رسوبگذاري آب بوده و چنانچه برابر صفر باشد آب پایدار محسوب خواهد شد.

سرویس و نگهداری استخر روباز

جهت سرویس و نگهداری استخر روباز میبایست شرایط مختلفی را رعایت بفرمائید زیرا استخری که در بیرون و فضای باز است ممکنست دچار مشکلات متعددی بشود. مخصوصا در فصل پاییز که برگ درختان خشک میریزند و پس از ورود به استخر آب را کثیف و آلوده میکنند. و یا در فصل زمستان سرمای هوا به بدنه استخر رسوخ کرده و موجب خرابی دیوارهای آن می گردد. بنابراین برای سرویس و نگهداری استخر روباز مجبور میشوید در هفته 3 تا 4 بار مشغول تمیزکاری استخر شوید.
نگهداری آب استخر لازمست به گونه ای انجام پذیرد که در تمامی فصول سال بتوانید از آن بهره ببرید. در حقیقت تعمیر استخر دارای هزینه بالاییست اما با رعایت اصول مراقبتی میتوانید این هزینه ها را به حداقل برسانید. امروزه بسیاری از استخرها به سیستم تصفیه مجهزند و بدون نیاز به هیچ فرآیند خاصی آب تمیز و پاک را به شما تحویل میدهند.

سرویس و نگهداری قسمتهای داخلی استخر

دیواره ها و لایه های داخلی استخر مدام با آب در تماس هستند. انجام خدمات سرویس و نگهداری استخر سبب تمیز بودن و سالم ماندن این دیواره ها میشود. اگر آب استخر دارای تعادل شیمیایی نباشد، باکتریها و جلبکها در استخر رشد خواهند کرد. این آلاینده ها آب استخر را ناسالم ساخته و حتی برای دیوارهای استخر مشکل به وجود میآورند. پس بایستی به صورت مداوم دیوارهای استخر تمیز شوند تا از شر این جلبکها و باکتریها در امان باشید.

سرویس و نگهداری تاسیسات فیلتر استخر

اگر استخر دارای فیلتر خوب و کاربردی نباشد، آب داخل آن خیلی سریع آلوده و کثیف میشود. در واقع این فیلترست که آلودگیها را میزداید و مسئول گردش و تمیز نگه داشتن آب استخر میباشد. استخرها بسته به سیستم استخر خود ممکنست یک فیلتر شنی، فیلتر کارتریج، فیلتر رزینی و ... داشته باشند. فیلترها از افراد در برابر بیماریها محافظت بعمل میآورند. بنابراین سیستم فیلتر استخر محرک تمام تنظیمات استخرست و اگر تاسیسات فیلتراسیون خراب شوند آب استخر کدر و آلوده می گردد. پس لازمست در سرویس و نگهداری استخر و حفظ آن کوشا باشیم.

سرویس و نگهداری سیستم گردش و کفگیر استخر

کفگیر یا اسکیمرها سوراخهایی در کنار استخرند که وظیفه هدایت آب استخر به فیلتر و عبور آب از داخل فیلتر جهت فرآیند تصفیه را بر عهده دارند. کفگیر استخر آب را به طرف فیلتر کشانده و سیستم بازگشت، آب تمیز را به طرف داخل استخر برمیگرداند. بنابراین بایستی فیلتر و کفگیر همزمان باهم تمیز بوده و هیچگونه کثیفی و آلودگی نداشته باشند تا به درستی کار کنند. اگر در مسیر کفگیر انسداد وجود داشته باشد آب به درستی جریان نمی یابد و سبب کثیف شدن آب میشود. لازمست به طور معمول این سیستمها بک واش شده و هفته ای یکبار تمیز شوند و هر چقدر تمیزتر باشند عملکرد بهتری خواهند داشت.

اهمیت گردش آب استخر

گردش آب استخر باعث تمیزی، بی خطر بودن آب و شنای سالم و ایمن خواهد بود. آب راکد موجب بروز آلودگی، جلبک و بیماری می گردد. برای اینکه چرخش آب را زیاد کنیم بایستی سیستم پمپ و فیلتر خود را روزانه روشن بگذاریم. بنابراین توصیه میشود روزانه 10 الی 12 ساعت فیلتر استخر را روشن نمایید که با این کار آب چند بار در روز چرخش مینماید. موضوع دیگری که در چرخش آب استخر موثرست شستشوی مداوم سیستم فیلتراسیون میباشد.

لزوم تمیزکاری استخر

اگر گردش آب استخر به صورت منظم و مستمر در جریان باشد، تمیزکاری استخر نیز آسانتر میشود. ابزارهای مورد نیاز جهت نظافت و تمیز کردن استخر: کفگیر، فرچه و جاروی استخر هستند. بهترست حداقل هفته ای یکبار استخر را تخلیه نموده، فرچه بزنید و با جاروی مخصوص تخلیه نمائید. در حقیقت با این روش باقی مانده مواد از آب خارج شده و دیواره های استخر تمیز میگردند. برای این منظور جوش شیرین نیز میتوانید بکار ببرید تا در زمان فرچه زدن آسیبی به کاشیها نرسد که در نگهداری استخر موثرست.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و اخذ مشاوره با کارشناسان ایمن تیک تماس بگیرید.