ایمن تیک / مرکز کنترل فنی و ایمنی ساختمان

خروج گاز از منبع ذخیره آن که به علل گوناگون و بطور ناگهانی پیش میآید را نشت گاز میگویند. همه ما باید بدانیم که نشت گاز ساختمان چیست، در این مقاله با آن آشنا میشویم. بطور کلی نشت به 2 علت اتفاق میافتد. در ادامه به توضیح هر کدام میپردازیم.

الف- نشت گاز در بست و شلنگ و شیر اجاق گاز

1- بکارگیری اتصالات اشتباه در لوازم خانگی و گازسوز.
2- چنانچه بست شلنگ گاز را به خوبی سفت نکرده باشید.
3- زمانی که شلنگ گاز قدیمی و فرسوده و از کیفیت لازم برخوردار نیست.
4- اگر طول شلنگ گاز از حد استاندارد بیشتر و در نقطه اتصال خمیدگی زیادی وجود داشته باشد.
5- هنگامیکه شلنگ گاز و سر شلنگی به اندازه کافی در هم فرو نرفته باشند و یا در شلنگ گاز سوراخ مشاهده گردد.
6- اگر بست روی شلنگ و شیر اجاق گاز قرار نگیرد و شلنگ پشت اجاق گاز دارای خمیدگی زیادی بوده احتمال پارگی آن زیادست.
7- برای چک کردن اجاق گاز آن را از دیوار فاصله بدهید سپس از شل و سفت بودن اتصال شلنگ و شیر اجاق گاز مطمئن شوید.
6- اگر نشت گاز از اجاق گاز بود، اتصالات باید بررسی شوند. در صورت مشاهده هر گونه ایراد بایستی به تعویض و رفع مشکل بپردازید.

ب- نشت گاز بعلت خرابی شیرهای کنترل کننده مشعل

1- نشت به علت شل شدن اتصالات شیرها و مهره اتصالات داخلی.
2- نشت به دلیل مسدود شدن مشعلها در اثر ریختن مواد غذایی بر روی آنها.
3- نشت در لوله های رابط و صفحه، شیرهای کنترل کننده، نازل یا محفظه تنظیم کننده.

تا اینجا بطور خلاصه متوجه شدیم که برخی از دلایل نشت گاز کدامند. در ادامه بیشتر در مورد نشتی گاز و خطرات آن توضیح میدهیم.

خطرات نشت گاز ساختمان

از مهمترین مشکلاتی که برای هر اجاق گازی اتفاق میافتد نشت گاز در آن خواهد بود. نشتی گاز رومیزی، موجب انفجار و گازگرفتگی میشود. اگر در آشپزخانه بوی گاز حس کردید یا علائم نشتی را مشاهده نمودید. ابتدا شیر اصلی گاز را ببندید و سریعا پنجره را باز کنید تا هوا جریان یابد.
هر ساله تعداد زیادی از افراد بخاطر اینکه نمیدانند دلایل نشت گاز ساختمان چیست و در نهایت گازگرفتگی، جان خود را از دست میدهند که عمدتا در خواب اتفاق میافتد. در این حوادث ابتدا گاز کم کم در فضای خانه میپیچد و فردی که خوابیده بدون اینکه متوجه شود درگیر گازگرفتگی می شود. اگر در زمان بیداری متوجه بوی گاز شدید سریعا در و پنجره را باز بگذارید و محل نشتی را بیابید.
زمانیکه در خانه نیستید و خانه دچار گازگرفتگی شده، به محض ورود در صورت احساس بوی گاز به هیچ وجه کلید برق را نزنید زیرا در خانه آتش سوزی رخ میدهد.

توجه: بهتره برای انجام و راه اندازی تاسیسات گرمایشی و گازسوز خود با یک سرویسکار ماهر مشورت و هماهنگی لازم را انجام دهید.

اینکه بدانیم دلایل نشتی چیست و جلوگیری از آن اهمیت زیادی دارد. علاوه بر تمام پیش بینی و پیشگیری هایی که جهت جلوگیری از نشتی گاز انجام میپذیرد، باز هم احتمال وقوع آن وجود دارد. نشت گاز ساختمان به علت جنبه اقتصادی و خطرات جانی بسیار نامطلوب بوده. بمنظور اطمینان از عدم نشتی در لوله و اتصالات و یا رفع آن بایستی به طور جدی و مرتب تجهیزات گازسوز را بازرسی کنیم.

نشت بعلت خرابی تاسیسات و لوله های گاز

الف- بخاطر عایق کاری اشتباه و عدم اجرای حفاظت کاتدی درست در سطوح خارجی لوله و اتصالات، امکان خوردگی پیش میآید. خوردگی معمولا در سطوح خارجی مشاهده میگردد ولی در سطوح داخلی لوله و اتصالات هم امکان پذیره.
ب- به علت ناخالصی هایی که با گاز همراه هست شاید پدیده سایش رخ دهد که در قسمت خم لوله و اتصالات و شیرهای کاهش دهنده فشار به خاطر افزایش سرعت گاز میزان سایش بیشتر میگردد.
ج- عوامل خارجی مانند ضربه مکانیکی، تماس با کابل برق، جریانات القایی، اعمال تنش اضافی نیز باعث نشت گاز ساختمان میشوند.
د- دیگر عوامل نیز مثل نقص در ساختار متالوژیکی لوله، اتصالات، شیرها و سایر متعلقات، نقص در اجرا و نصب شیرها و سایر اتصالات فلنجی و همچنین رزوه ای، نقص درجوش لوله و اتصالات جوشی میتواند به حساب آید.

گاز مونوکسید کربن
گاز مونوکسیدکربن گازیست که در اثر سوختن ناقص سوختهای فسیلی مثل بنزین، نفت، گاز، زغال چوب، گازوئیل تولید میشود. این گاز بصورت بی بو، بی رنگ، بی مزه و غیر محرک میباشد. این گاز به محض اینکه وارد دستگاه تنفسی فرد بشود با گلبولهای قرمز ترکیب گشته و سبب میگردد اکسیژن کمتری به مغز برسد.
در نتیجه به تدریج باعث خواب آلودگی و احساس تنگی نفس در فرد شده و شخص بیهوش میگردد. در آخر سیستم عصبی را مختل و فرد مسموم میشود. گاز مونوکسیدکربن را قاتل نامرئی مینامند و استشمام این گاز در صورت غلظت بالا، انسان و حتی حیوانات را نیز از پا در میآورد.

علائم وجود گاز در منزل

علامتهای اولیه گازگرفتگی شبیه به بیماری آنفولانزاست و تنها فرقی که دارد اینست که در آن تب ایجاد نمی شود. علائم جسمانی گازگرفتگی شامل موارد زیر میباشد: گیجی، ضعف، خواب آلودگی، بیحالی، خمیازه کشیدن، سردرد، تهوع و استفراغ. همچنین گشاد شدن مردمک چشم، تیرگی رنگ پوست، سفت شدن عضلات فک، تشنج، اغما، احساس نبض صدادار در شقیقه و مرگ.

تست محل نشت گاز ساختمان

عموما محل نشت گاز ساختمان مشخصه و به راحتی می توان جلوی آن را گرفت. در بسیاری از مواقع، محل آن در پشت گاز در یک محفظه بسته است. ممکنه زمانی که به دنبال نقطه نشتی هستید باعث انفجار و آتش سوزی گردد.
اولین راه برای تشخیص نشتی گاز احساس بویی شبیه به تخم مرغ گندیده است. اگر این بو را حس کردید فورا در فر را باز نمایید. اگر بو شدیدتر شد شاید از شیرهای کنترل است که حتی گاز از شعله ها بیرون میزند.
در این هنگام اجاق گاز را از دیوار فاصله بدهید. اگر بوی تندی حس کردید نشتی به دلیل یکی از لوله های اتصال دهنده شیر اصلی به اجاق گاز خواهد بود. سپس سر شعله ها را ببوئید، استشمام بوی گاز شدید در اطراف آنها نشان دهنده مشکل در شیر کنترل آن شعله میباشد.

تشخیص نشتی از اجاق گاز

الف- برای تشخیص نشتی ابتدا به صدای گاز گوش دهید. اگر صدا شدیده، گاز بطور فشرده و با صدای بدی به گوش شما میرسد. پس با دقت بیشتری دنبال صدای گاز بگردید.
ب- حبابهای گاز را بیابید. یک اسپری برای تشخیص نشت گاز ساختمان وجود دارد که پس از اسپری کردن بر روی شلنگها و شیرها به محض ایجاد حباب جای نشتی پیدا میشود. این اسپری را از ابزار فروشی، فروشگاههای تاسیساتی و تعمیرکاران میتوانید بخرید. از مخلوط آب و مایع ظرفشویی هم به جای اسپری میتوانید کمک بگیرید.
ج- اگر قبض گاز خانه شما نسبت به قبضهای قبلی بیشتر شده احتمال نشتی گاز هست.
د- دستگاه کوچکی برای تشخیص نشتی گاز موجود بوده، که بسیار سبک و قابل حمل میباشد. این دستگاهها تنظیمات بسیار دقیقی دارند و باطری خور هستند.

روشهای پیشگیری از نشت گاز ساختمان

• همیشه پیشگیری بهتر از وقوع حوادث ناگوارست. نشت گاز ساختمان خسارتهای جبران ناپذیری را به جان و مال افراد وارد میکند.
• جهت جلوگیری از نشتی گاز باید هر 6 ماه یا حداقل سالی یک بار تمام لوله و اتصالات گاز را بررسی کنید که در این امر بهتره از یک متخصص لوله کشی گاز بهره بگیرید.
• در پایان فصل سرما زمانی که وسایل گرمایشی خود را جمع آوری میکنید، شیرهای مصرفی گاز را ببندید و جای خروج گاز را با یک درپوش مناسب مهار نمایید.
• اگر برای مدت زمان طولانی از خانه خارج میشوید شیرهای اصلی گاز را حتما ببندید.

اقدامات مواجهه با نشت گاز ساختمان

1- ابتدا فلکه اصلی ورود گاز به ساختمان را ببندید.
2- اگر نشت بخاطر ساییدگی لوله هاست سریعا آنها را تعویض نمایید.
3- کلیه لوله و اتصالات گاز را عایق بندی کنید.
4- دربها و پنجره ها را باز بگذارید تا هوا جابجا شود. با یک حوله خیس جریان هوای داخل خانه را به بیرون خانه بفرستید.
5- اگر نشت مربوط به نقطه اتصال شیر گاز، بخاری و غیره بوده حتما اتصالات را باز کرده و دقیق تر بررسی نمایید.

حوادث ناشی از نشت گاز شهری

1- از مهمترین حوادث نشتی گاز، جرقه یا شعله است که موجب انفجار و آتش سوزی خواهد شد. و مهمترین عوامل آن عبارتند از:

• مهار نکردن شلنگ وسایل گازسوز با بست فلزی.
• بکار بردن شلنگ بلند و قرار گرفتن آن در معرض صدمات فیزیکی و حرارت احتمالی.
• تعمیر و رفع خرابی وسایل گازسوز توسط افراد مبتدی و غیر متخصص.
• بکارگیری شلنگ غیر استاندارد و فرسوده.
• عدم استفاده از درپوش مناسب برای انسداد و بستن شیر گاز.
• کار کردن با وسایل گازسوز غیر مجاز و غیر استاندارد.

2- آیتم بعدی مسمومیت با گاز co خواهد بود که در اثر نصب دودکش نامناسب برای بخاری یا آبگرمکن رخ میدهد. در اثر کمبود اکسیژن، سوختن ناقص گاز و تجمع گازهای مسموم کننده گازگرفتگی رخ میدهد. آمار نشان میدهد که اکثر گازگرفتگی بخاطر نا آگاهی افراد و آشنا نبودن آنها با مسائل ایمنی رقم میخورد.

گازگرفتگی میتواند عوارض جبران ناپذیری مثل مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن و حتی خطر مرگ را در پی داشته باشد. از این رو میتوانیم با لوله کشی مناسب، بررسی کردن شیرآلات، لوله و اتصالات گاز هر چند وقت یکبار از بروز حادثه جلوگیری و سلامت خود و خانواده مان را تضمین کنیم.

در مقاله بالا سعی بر آن شد که با نشت گاز ساختمان و راهکارهای مقابله با آن به طور کامل آشنا شویم. تا در زمان مواجهه با آن، بهتر و سریع تر آماده شده و فورا نشتی و علل آن را برطرف کنیم.

در صورت مشاهده نشت گاز و استشمام آن در ساختمان خود با کارشناسان فنی ایمن تیک تماس بگیرید.