ایمن تیک / مرکز کنترل فنی و ایمنی ساختمان

کپسول آتش نشانی فوم از رایج ترین کپسولهای آتش نشانی است. برای آتش سوزیهای مایعات و جامدات مورد استفاده قرار میگیرد. این کپسول از رسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری میکند و به صورت مکانیکی ساخته میشود. بعضی از این کپسولها حاوی آب و کف و برخی دیگر حاوی گاز و کف اند.
با توجه به آتش سوزیهای مختلف، حجم آتش و مواد مستعد اشتعال، این خاموش کننده  متناسب با موقعیتهای مختلف طراحی و ساخته میشود.
از لحاظ ظاهری کپسول آتش نشانی فوم با نوار کرم در بالای آن مشخص میشود و برای حریق کلاس A و B بکار میرود. کلاس A برای حریق پلاستیک، پارچه، کاغذ، چوب، لاستیک بکار میرود. کلاس B شامل حریق مایعات است.
فوم یا کف مایعی است که برای خاموشی حریق ناشی از مواد خشک و مایعات بکار میرود. در واقع وظیفه اصلی آن جلوگیری از انتشار گاز در حال اشتعال و سرد کردن آتش میباشد. همچنین از رسیدن اکسیژن به آن جلوگیری میکند. همین روال خاموش شدن حریق را بدنبال دارد.

مخترع کپسول آتش نشانی فوم

کپسول اطفاء حریق فوم توسط یک شیمی دان روس به نام الکساندر لوارن ابداع شد. وی در سال 1902 با نوآوری و تلاش خود و با بهره گیری از مایع فعال سطحی توانست کپسولی بسازد که تولید فوم یا کف کند. این مواد فعال سطحی باید فوم را با غلظت زیر یک درصد تولید کنند.
الکساندر لوارن در شهر باکو زندگی میکرد، شهری که در آن زمان مرکز صنعت نفت روسیه بود. آنجا بود که تحت تاثیر آتشهای نفتی مهیبی که به سختی کنترل میشدند قرار گرفت. تصمیم گرفت خودش مایعی را تولید کند که بتوان این آتشها را مهار کرد. بدین ترتیب فوم آتش نشانی را اختراع کرد.

کاربرد کپسول آتش نشانی فوم (کف)

کپسول آتش نشانی فوم با فراوانی کف روی حریق را میپوشاند و اکسیژن کافی به آن نمیرسد. به دلیل موادی که این کپسولها دارند جهت مایعات قابل اشتعال کاربرد دارند. این مایعات دارای جرم حجمی کمتری از آب هستند.
فوم یا کف از حبابهای بسیار ریز و فشرده ساخته شده و برای حریق برقی و الکتریکی نباید از کپسول فومی استفاده نمود. حتما مطمئن باشید قبل از بهره گیری از این کپسول جریان برق قطع شود.

انواع طبقه بندی فوم بر اساس نرخ انتشار

فومهای با نرخ انتشار کم:

فومهای AFFF که نرخ انتشار آنها کمتر از 20 برابر میباشد شامل ویسکوزیته کمتری و متحرکند. با وجود این ویژگی میتوانند محدوده گسترده تری را تحت پوشش فرا گیرند.

فومهای با نرخ انتشار متوسط:

نرخ انتشار این نوع فومها بین 20 تا 100 برابر میباشد.

فومهای با نرخ انتشار زیاد:

نرخ انتشار این نوع فومها بین 100 تا 200 برابر و برای مکانها و فضاهای محدود مناسب هستند. از این رو در فضاهای کوچک که آتش سوزی رخ میدهد سریعا بایستی با این فومها حریق را خاموش کرد.

انواع کلاس بندی فوم

فوم کلاس A:

این فوم برای آتشسوزیهای ساختمانی به کار میرود و باعث جذب سوخت کلاس A به آب میشوند. این ویژگی آتش را مهار و از ادامه حریق جلوگیری میکند. این فوم در اواسط دهه 1980 برای مقابله با آتش سوزی ساخته شد.

فوم کلاس B:

این فوم برای آتشسوزیهای ناشی از مایعات قابل اشتعال بکار میرود. فوم کلاس B دارای دو زیر مجموعه به نامهای فوم مصنوعی و فوم فلورو پروتئینی میباشد.

نحوه عملکرد کپسول آتش نشانی فوم

کپسول آتش نشانی فوم مانند یک پتو روی حریق را میپوشاند و مانع رسیدن هوا و اکسیژن به آن میشود. در نتیجه آتش برای انتشار بخار قابل اشتعال ضعیف میگردد. زمانی که فوم به طرف مایعات قابل اشتعال در حرکت است، به مایعات اجازه میدهد قبل از اینکه غشای آبی تشکیل شود از آن خارج شوند.
از این رو این شرایط، بخار ناشی از سوخت و آب بندی سطح مایعات را سرکوب میکند. وجود آب در فوم باعث مهار سریع آتش و خنکی آن میشود.
در حریق آنی فرد ممکنه بدون توجه به خاموش کننده، آن را روی تجهیزات الکتریکی اسپری کند. در حقیقت فوم یک لایه ماندگار طولانی پس از تخلیه کامل برای کنترل آتش به وجود میآورد.

خصوصیات کپسول آتشنشانی فوم

1- قابلیت حمل آسان
2- دارای قابلیت شارژ مجدد
3- دارای سوپاپ تمام فلزی، نازل و سیلندر فولادی
4- مزیت نگهداری راحت و مقرون به صرفه
5- موثر در اطفاء حریق کلاس A و B
6- موجود در مدلهای فشار ذخیره شده و کارتریج
7- قدرت خاموش کنندگی بالا
8- صرفه جویی در مصرف فوم
9- محافظ محیط زیست

چگونگی کاربرد کپسول آتشنشانی فوم

الف- قبل از بهره بردن از آن حتما باید توجه داشته باشیم که کپسول شارژ کامل داشته و ضامن ایمنی هیچ گونه خمیدگی ندارد. شارژ کپسول آتش نشانی فوم بسیار مهم و ضروریست. در کاربرد از آن حتما دقت کافی و لازم را داشته باشید.

ب- از آتش یک فاصله ایمن داشته باشید، بعد ضامن را کشیده و عملیات اطفاء را انجام دهید.

ج- برای مقابله با حریق کلاس B سعی نمایید نازل را به طرف یک سطح عمودی درست از آتش نگه دارید. اگر مستقیم به سمت آتش بگیرید میتواند باعث گسترش آن بشود.

د- برای مقابله با حریق کلاس A نیز نازل را به صورت مستقیم به طرف پایه آتش بگیرید و جت را بر اساس آن از چپ به راست حرکت دهید.

نگهداری از کپسول آتش نشانی فوم

الف- کپسول آتش نشانی فوم باید هر 6 ماه یکبار بررسی بشود. مطمئن باشید کپسول به وسیله پارچه، اشیا و تجهیزات دیگر مسدود نشده و دسترسی به آن آسان باشد.
ب- فشار کپسول اطفاء حریق لازمه در حد استاندارد بوده بطوری که عقربه درجه در قسمت سبز رنگ دیده شود.
پ- نازل و سایر بخشهای کپسول بسته نباشند. مهر و موم و پین کپسول از بین نرفته باشد.
ت- روی بدنه کپسول زنگ زدگی، نشتی، فرو رفتگی، رسوبات شیمیایی و نشانه های ساییدگی مشاهده نشود.
ث- تمام مواد شیمیایی خورنده و روغن که احتمال دارد روی بدنه کپسول مالیده شود را پاک کنید.
ج- کپسولهای فوم باید پس از چند سال استفاده مورد آزمایش فشار قرار گیرند تا مطمئن شویم سیلندر کاملا ایمنست.

فومهای مصنوعی اطفاء حریق

این فومها بر پایه مواد فعال سطحی اند. فومهای مصنوعی روی سطح مایعات هیدروکربن دار به راحتی پخش میشوند و حریق ناشناس را به سرعت خاموش میکنند.
این فومها پس از خاموش نمودن آتش، آب به جا مانده روی زمین را سمی میکنند.
فومهای ضد الکل AR-AFFF بسیار مقاوم در مقابل عملکرد الکلها هستند و میتوانند غشای محافظ تولید کنند.

فوم های پروتئینی اطفاء حریق

فومهای پروتئینی نقش عامل کف زا را بر عهده دارند و بر خلاف فومهای مصنوعی زیست تجزیه پذیرند. این فومها پوششی را به وجود میآورند که در مقابل گرما مقاومند و دوام بیشتری دارند. سرعت جریان و پخش این فومها کندست.

کپسول آتش نشانی AFFF

کپسولهای آتش نشانی AFFF بر پایه آب هستند و هیچ پس ماندی از خود بر جای نمیگذارند. فوم این کپسولها مناسب کلاس A و برخی آتش سوزیهای کلاس B میباشد. این فومها برای خاموش کردن حریق کاغذ، چوب، پارچه و مایعات مشتعل بسیار مفیدند.
یکی از ویژگیهای بارز فوم AFFF غیر سمی بودن ماده اصلی تشکیل دهنده آنست و به اجسام صدمه ای نمیزند. همچنین اسپری نازل در کمترین زمان ممکن فضای بزرگی از آتش را تحت پوشش فرا میگیرد.
این کپسولها بیشتر در منازل، خودروهای سبک و سنگین، قایق و آپارتمانها کارآمد هستند. در خاموش کردن آتش ناشی از چوب، پارچه و کاغذ متناسب اند به همین دلیل برای اداره جات و دفاتر و سازمانها گزینه خوبی اند.

نتیجه گیری:

- نکته با اهمیت در به کار بردن از این کپسولها اینست که لازمه بدانید هر کدام از این کپسولها متناسب با چه نوع حریقی میباشند.
- بهتره بر اساس ماده ای که میتواند باعث آتش سوزی گردد، اقدام به خرید کپسول نمایید.
- در صورت وقوع حریق ابتدا همه را خارج و مطمئن شوید همه از آن محل دور شدند. در این صورت با بکارگیری از خاموش کننده به جنگ با آتش بروید.
- کپسول آتش نشانی فوم برای آتشهای کوچک مناسبند و برای آتشهای بزرگ اصلا مناسب نیستند.
- در هنگام وقوع آتشهای گسترده سریع محل را ترک کرده و با آتشنشانی تماس بگیرید.
- هرگز سعی نکنید به تنهایی آتش بزرگ را خاموش نمایید زیرا استنشاق دود هم منجر به بیهوشی شما شده و در آن فضا گیر خواهید کرد.
- پس از خاموش کردن حریق مجدد همه جا را مورد بررسی قرار دهید تا آتش شعله ور نشود.
- اگر آتش شعله ور شد روال PASS را تکرار و اگر نتوانستید حریق را خاموش کنید سریعا از آنجا خارج شوید.
- خاموش کننده فوم معمولا عامل کافی در خود دارد که در حدود 10 ثانیه کار میکند.
- کپسول آتش نشانی فوم خود را حتما چک کرده و در اولین فرصت تعویض یا شارژ کنید.
- هرگز کپسول را خالی نگذارید زیرا ممکنه کسی در مواقع اضطراری نیاز باشد از آن بهره بگیرد.
- کپسول بایستی در ارتفاع 1.5 متری از سطح زمین نصب گردد.
- کپسول آتش نشانی فوم لازمست در نزدیکی ورودیها و خروجیهای ساختمان و منازل نصب بشود.
- مسیر دسترسی به کپسول کوتاه و عاری از وسایل مزاحم باشد و هرگز صدمه فیزیکی نبیند.
- همچنین کپسول در مقابل نور مستقیم خورشید و در فضای باز، باران یا برف نصب نگردد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و اخذ مشاوره با کارشناسان ایمن تیک تماس بگیرید.