ایمن تیک / مرکز کنترل فنی و ایمنی ساختمان

یکی از عمده ترین مشکلات مهم در سیم کشی برق ساختمانها، اتصالی برق ساختمان میباشد. عوامل بسیاری چون بی توجهی به استانداردهای سیم کشی مسبب اتصالی برق در ساختمانها هستند. اتصالی برق در ساختمان خسارات و مشکلات مالی و جانی زیادی را به بار میآورد. در واقع دلیل اصلی اتصالی برق ساختمان برخورد مستقیم سیم فاز و نول میباشد. در برق کشی ساختمان هرگز نباید سیمهای فاز و نول به صورت مستقیم و بدون یک واسط استاندارد به هم وصل شوند. زیرا جریان بسیار زیادی تولید میکند و اگر یک سیستم قطع کننده استاندارد موجود نباشد باعث آسیب رسیدن جدی به سیم کشی ساختمان و حتی آتش سوزی میشود. یکی از مهمترین عللی که منجر به اتصالی برق منازلست بکار بردن وسایل برقی با کابلهای بلند خارج از بطن دیوارست.
در حقیقت اتصالی برق ساختمان از یک اشتباه ساده در سیم کشی تا خرابی تجهیزات برقی در ساختمان میتواند رخ دهد. همچنین یک سیم سیار یا کابل بلند یک وسیله برقی مثل اتو، توستر و ماشین لباسشویی به خاطر توجه نکردن به سلامت آنها کاملا مستعد بروز اتصالی اند. در بعضی موارد هم، اتصالی میتواند ناشی از عیب و نقص در سیستمهای روشنایی ساختمان باشد. مثل یک لامپ سوخته که به خاطر بی توجهی رها شده و در دراز مدت باعث اتصالی برق ساختمان میگردد.

علل اتصالی برق ساختمان

الف- جرقه الکتریکی

جرقه یا اتصالی به دلیل سیم کشی نادرست و غیر اصولی و یا برخورد رعد و برق به اتصالات بیرونی سازه به وجود میآید. در صورت بروز این مشکل بعلت ایجاد نوسانات برقی، احتمالا تجهیزات برقی منزل شما آسیب میبینند. شاید هم سبب کاهش طول عمر مفید آنها گردد.

ب- بار الکتریکی مضاعف

در پاره ای از مواقع حجم برق مصرفی وسایل روشنایی بیشتر از حداکثر وات مجاز برای آنهاست. این موضوع میتواند ریسک زیادی به دنبال داشته باشد، مثلا به دلیل حرارت بالای جریان وارد شده امکان دارد سوکتها و عایق سیمها ذوب شوند. در این مواقع اتصالات جرقه زده و حتی ممکنست باعث آتش سوزی شوند. اگر برق منزلتان مدام خاموش میشود احتمالا به دلیل بار مضاعفیست که بر روی سیستم برقیتان وجود دارد.

پ- متوقف شدن جریان برق در مدار

بعضی از لوازم برقی در منازل مثل لباسشویی یا مایکروویو نسبت به بقیه وسایل بیشتر برق مصرف کرده و میتوانند به صورت مقطعی مصرف انرژی را بالا ببرند. این موضوع باعث  افزایش فشار به کنتور شده و اتصالی برق ساختمان و در نهایت قطع شدن برق را به همراه دارد.

ت- استفاده از خروجیهای با ظرفیت پایین

جدیدا در بعضی از منازل برای داشتن برق بیشتر کابل و سیمهای پرقدرت را بکار میگیرند. بنابراین پیشنهاد میشود تا در منازل خود از محافظهایی کمک بگیرید که ضخامت کابل آنها بیشتر از 14 نباشد. همچنین لازمست انجام برق کشی ساختمان خود را به افراد متخصص واگذار نمایید. فرد متخصص میداند که در هر بخشی از منزل چه نوع سیم و کابلی باید مصرف شود تا از بروز اتصالی برق ساختمان پیشگیری به عمل آید.

ث- ایجاد شوک الکتریکی

این شوک معمولا در زمان روشن و یا خاموش کردن وسایل برقی، بیشتر در منازل قدیمی رخ میدهد. به دلیل اینکه از سیم کشی ساختمان مدت زمان زیادی میگذرد و برای حل مشکل باید کل سیم کشی تعویض گردد تا شاهد اتصالی برق ساختمان نباشیم.

ج- عدم استفاده از کلید RCCB

کلید RCCB یا کلید محافظ جان میتواند نشتی های جریانی که توسط فیوز قابل ردیابی نیستند ولی میتوانند سبب آتش سوزی یا اتصالی شوند را شناسایی کند. این کلید میتواند جریان را در مدار کمتر از یک دهم ثانیه متوقف کند. با داشتن این کلید افراد مطمئن میشوند که حریق یا اتصالی برق ساختمان صورت نمیگیرد.

چ- استفاده از سیم کشی هایی با جنس آلومینیوم

بعضی کاربران در سیم کشی ساختمان خود بعلت ارزان تر بودن، بجای سیمهای مسی سیمهایی با متریال آلومینیوم بکار میگیرند. ولی از عواقب چنین تصمیمی آگاه نیستند و باید بدانند که میزان سایش و خوردگی در این سیمها چندین برابر سیمهای مسی است. در چنین وضعیتی احتمال ایجاد اتصالی برق ساختمان و یا خطرات مشابه افزایش پیدا میکند.

ح- پایان طول عمر مفید سیمها

این مورد از عمده ترین علل اتصالی برق ساختمان میباشد. اگر حتی کلیدهای جدیدی برای این سیمها نصب شود باز هم احتمال سایش و پیچ خوردگی در آنها وجود دارد. بنابراین همیشه دقت کنید که سیمها فاقد پیچ خوردگی باشند.

علائم اتصالی برق ساختمان

الف- افت فشار برق ساختمان

افت فشار زمانی اتفاق میفتد که در کابل کشی برق شهری کابلهای نامرغوبی بکار برده شود. در چنین شرایطی با روشن کردن وسایل الکترونیکی فشار زیادی به دستگاه وارد خواهد شد که باعث نیم سوز شدن یا سوختن تجهیزات شما میگردد.

ب- کم نور شدن تجهیزات روشنایی

عموما در زمانهایی که طوفانهای شدیدی میوزد لوازم روشنایی کم نور میشوند. این حالت از اتصالی برق خبر میدهد و اگر ادامه دار باشد آتش سوزی رخ میدهد.

پ- بی دلیل سوختن لامپهای روشن ساختمان

زمانی که لامپهای منزلتان بیش از اندازه و به شکل غیر معمول میسوزند حتما سیم کشی برق ساختمان خود را بررسی کنید. عواملی چون ولتاژ بالا، توان زیاد در سوئیچ دیمر و کلیه اتصالات باید چک شوند.

ت- افزایش هزینه های فیش برق

زمانیکه مشاهده کردید مبلغ فیش برق شما با حجم استفاده از وسایل برقیتان همخوانی ندارد این موضوع را حتما بررسی نمایید. احتمالا به این دلیلست که بعضی از دستگاهها فشار زیادی بر روی کنتور وارد میکنند یا سیم کشی ساختمان شما فرسوده است که باید مرمت گردد.

ث- عمل نکردن کلیدهای برق

اگر سوئیچهای نامرغوب در سیم کشی ساختمانتان نصب کرده باشید پس طبیعتا کلیدها هم به درستی عمل نمیکنند. این مسئله نیز سبب اتصالی برق ساختمان میگردد.

چگونگی رفع اتصالی برق ساختمان

1- تعویض فیوز

بکارگیری فیوز بی کیفیت و غیر استاندارد و معیوب بودن و خرابی فیوز سبب اتصالی و قطع جریان برق ساختمان خواهد شد. اگر فیوز خراب یا کیفیت پایینی داشته باشد نمیتواند از جریان الکتریکی پشتیبانی کرده و اضافه بار را تحمل کند. در نتیجه اتصالی برق یا قطعی برق اتفاق میفتد. بنابراین با تعویض فیوز آسیب دیده (نه تعمیر فیوز) میتوان اتصالی برق ساختمان را برطرف نمود.

2- پیدا کردن منبع اتصالی

معمولا اتصالی سیمها و اتصالات در مدار سیم کشی رخ میدهد. خوردگی و فرسودگی سیمها افت کیفیت و عدم کارایی و اتصالی برق ساختمان را در پی دارد. برای حل مشکل اتصالی برق بهترین کار اینست که لوازم و تجهیزات برقی را از برق جدا بکنیم. همچنین زمانیکه نتوانیم منبع اتصالی برق را تشخیص دهیم حتما باید از متخصصین برق ساختمان کمک بگیریم.

3- بررسی سیستم روشنایی ساختمان

در مواقع بسیاری علت اصلی اتصالی برق ساختمان مربوط به کلیدهای تجهیزات روشناییست. جهت رفع اتصالی این کلیدها بایستی ابتدا تمام منابع روشنایی و لامپها خاموش بشوند. سپس با روشن کردن فیوز اصلی برق، قابلیت وجود تشخیص خرابی در کلیدهای روشنایی امکان پذیر میگردد. با روشن کردن هر کدام از کلیدها به آسانی میتوان کلید و پریز معیوب و فرسوده را پیدا کرد. پس از یافتن کلید فرسوده آن را تعویض مینماییم تا جلوی اتصالی برق را بگیریم.

4- بررسی سیم کشی برق پریز

یکی از روشهای موثر در رفع اتصالی برق در ساختمانها، اطمینان از سلامت پریزهای برق میباشد. برای تشخیص منبع اتصالی پریز میتوان از فازمتر بهره گرفت. در بعضی مواقع این مشکل از پیچیدگی سیمها و اتصالات آن پدید میاید. اول برق اصلی را قطع نموده، سپس پیچ خوردگی سیمها را برطرف مینماییم و پریز خراب را عوض میکنیم تا مشکل اتصالی برق ساختمان را برطرف کنیم.

5- ارزیابی تابلو برق ساختمان

برای رفع اتصالی برق در منازل بررسی و کنترل تابلو برق، موثر و با اهمیت میباشد. از این رو در ابتدا میبایست فیوزهای برق داخلی ساختمان را قطع کنیم و سپس فیوز کنتور اصلی را وصل نماییم. در صورت مشاهده عیب و ایراد در این قسمت، به محض روشن شدن، شاهد پریدن فیوز و قطع شدن جریان برق ساختمان خواهیم بود. اگر این اتفاق افتاد منبع اتصالی برق ساختمان مشخص میگردد. همچنین، با کنترل هر کدام از فیوزها میتوان از وجود اتصالی در مدار فیوزها نیز مطمئن شد.

6- تعویض اتصالات معیوب

یکی از دلایل اتصالی و نوسان برق در بسیاری از منازل به ویژه در ساختمانهای قدیمی، فرسودگی سیمها و اتصالات برق به حساب میآید. سیمها و اتصالات برق ساختمان پس از گذشت زمان به تدریج دچار فرسودگی و پوسیدگی میشوند. اگر سیستم سیم کشی برق در ساختمان استاندارد باشد اتصالی و قطعی برق به ندرت رخ میدهد. کم و زیاد شدن نور تجهیزات روشنایی، قطعی مداوم و مکرر فیوز و غیره ناشی از اتصالات و سیمهای فرسوده و معیوبست. با تعویض سیمها و اتصالات برق فرسوده، به سادگی میتوان اتصالی برق در ساختمان را برطرف نمود.

چگونگی یافتن اتصالی برق ساختمان

یکی از مشکلات رایج در سیم کشی ساختمانها اتصالی برقست که معمولا موجب قطع شدن فیوز می شود. در این هنگام اگر مجدداً فیوز را متصل کنید ممکنست دوباره قطع گردد. دقت کنید در صورتیکه فیوز پس از وصل مجدد بلافاصله قطع بشود و صدای بلندی ایجاد نماید، نشان دهنده اتصالی برق در سیم کشی ساختمان میباشد. ولی اگر فیوز بدون هیچ صدایی و خیلی آرام قطع گردد احتمالاً فیوز دچار اشکال شده و لازمست جایگزین شود.
به طور کلی زمانیکه فیوز دچار ایراد میشود واجبست ابتدا مطمئن شوید که این ایراد به علت اتصالی رخ داده یا به دلایل دیگریست. برای تشخیص این قضیه همانطور که گفته شد در ابتدا دلایل اتصالی برق را در فیوز جستجو کنید تا اگر این مشکل بعلت خرابی فیوز ایجاد شده با نوسازی آن، این عیب برطرف گردد. اما اگر اشکال مربوط به فیوز برق نبود، بایستی با کمک راهکارهای دیگری اقدام به تشخیص و سپس رفع اتصالی برق بپردازید.
برای اینکه اتصالی برق ساختمان را پیدا کنیم لازمست کلیه تجهیزات برقی ساختمان را از برق خارج کنیم. اگر با قطع برق کلیه تجهیزات برقی در ساختمان محل اتصالی پیدا نشد به ناچار بایستی اتصالی را در یکی از تجهیزات شناسایی کنیم. اگر باز هم با حذف تمام تجهیزات همچنان اتصالی ادامه داشت، اشکال از برق ساختمانست. برای این منظور ابتدا از تابلو برق ساختمان شروع کرده و به ترتیب تمام خطوط توزیع برق در ساختمان را قطع و خط تغذیه اصلی ساختمان را چک کنید.
اگر خط تغذیه اصلی ساختمان هم ایراد نداشت بایستی تمام خطوط تغذیه در ساختمان را به صورت کاملا مجزا بررسی نمایید. اولین قدم در عیب یابی برق ساختمان کنترل و بازدید از خطوط تغذیه است.

انواع اتصالی برق ساختمان

انواع اتصالی برق به شرح زیرست:

• اتصال مستقیم فاز به نول
• وصل شدن مستقیم فاز به زمین
• اتصال فاز به فاز در سیستمهای توزیع سه فاز
• اتصال هر سه فاز به یکدیگر

برای جلوگیری از خطرات انواع اتصالی برق الزامیست تا تجهیزاتی مثل محافظ جان در طراحی ساختمان بکار ببرند. در حقیقت یک راه اصولی و کاملا ایمن در مهار انواع اتصالی برق مقایسه سطح جریان فاز و نولست. با تعیین هر گونه اختلاف در این جریان رفت و برگشتی احتمال بروز اتصالی را میتوان پیش بینی کرد.

چگونگی جلوگیری از اتصالی برق در ساختمان

• از بهترین روشها برای رفع این ایراد در ساختمانها بکارگیری اتصالات استاندارد، مقاوم و محکم میان تجهیزات برقیست. برقراری اتصال ایمن و مطمئن میان سیمها و پریز برق، در زمان عبور جریان الکتریکی قوی، مانع از خرابی و ذوب شدن سیمها و اتصالی در سیستم سیم کشی برق ساختمان میگردد. بنابراین ایجاد اتصال مقاوم و ایمن، از وقوع حوادثی مانند برق گرفتگی و آتش سوزی بطور موثری جلوگیری مینماید.
• استفاده از سیستم ارت در ساختمان موجب انتقال ولتاژ اضافی جریان الکتریکی به سطح زمین میشود. بکارگیری سیستم ارت از خرابی و آسیب دیدن به لوازم و تجهیزات برقی جلوگیری مینماید.
• از دیگر نکات مهم برای جلوگیری از اتصال جریان برق، تطابق و تناسب داشتن سیم کشی با استانداردهای لازم در این زمینه است. زیرا بکارگیری سیمها و اتصالات طولانی در مسیر جریان برق در اثر تماس هادی ها با یکدیگر منجر به افزایش حرارت و متعاقب آن، اتصالی سیستم سیم کشی برق ساختمان خواهد شد.
• در فرآیند سیم کشی میبایست سیمها و اتصالات از طریق لوله و خرطومی به جعبه فیوز و کلید و پریز هدایت شوند. زیرا آزاد بودن سیمها موجب خم شدگی و پیچیدگی اتصالات و در نهایت بروز اتصالی و قطع جریان برق ساختمان خواهد شد. بکارگیری لوله های پلی اتیلن و PVC سبب محافظت و نگهداری از سیمهای برق میشود چون این لوله ها از خراشیدگی، ضربه دیدن و پارگی سیمهای برق جلوگیری میکنند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و اخذ مشاوره با کارشناسان ایمن تیک تماس بگیرید.