ایمن تیک / مرکز کنترل فنی و ایمنی ساختمان

زلزله یا زمین لرزه یک واقعه غیر قابل پیش بینی است که در اثر لرزشهای ناگهانی پوسته زمین پدید میآید. بحث ایمنی هنگام زلزله از مباحث مهم در جوامع بشریست. زمانیکه انرژی ذخیره شده در پوسته زمین به شکل ناگهانی آزاد میشود، یا به بیان دیگر گسل سنگی که به هم فشار وارد میکنند، میشکنند و لغزش ایجاد میکنند زلزله اتفاق میافتد. منشا زمین لرزه و جایی که انرژی از آن خارج میشود را هایپوسنتر، و نقطه بالای کانون در سطح زمین را زلزله میگویند. در بعضی مواقع زلزله هایی خفیف تر از زلزله اصلی پدید میآید که به آن پیش لرزه میگویند. به لرزشهای بعد از زلزله که در فاصله زمانی مختلفی روی میدهد و خفیف تر هستند نیز پس لرزه میگویند.
سالانه زمین لرزه های زیادی رخ میدهند. مدت زمان آنها معمولا چند ثانیه و زیر یک دقیقه میباشد و ممکنست محدوده وسیعی را شامل شوند. فعلا راهی برای پیش بینی زمان واقعه زلزله موجود نیست و دانشمندان زیادی در حال بررسی و مطالعه روی این موضوع هستند. از این رو مبحث ایمنی هنگام زلزله و فراگرفتن آموزشهای کاربردی در این زمینه میتواند از خسارات مالی و جانی بسیاری جلوگیری نماید.

موارد ایمنی هنگام زلزله

با توجه به این نکته که زمان زلزله مشخص نیست، وقوع آن میتواند خسارات مادی و جانی فراوانی به بار بیآورد. از این رو لازمست موارد ایمنی هنگام زلزله را بیاموزیم و یکسری اقدامات را قبل، حین و بعد از واقعه زلزله انجام دهیم تا از شدت خسارات وارده بکاهیم.

انجام اقدامات قبل از وقوع زلزله

• در هنگام خرید خانه به تاسیسات و مقاومت خانه توجه بنمایید. از یک مهندس ساختمان کمک بگیرید تا ساختمان را از لحاظ استحکام بررسی کند تا خیالتان از ایمنی هنگام زلزله آسوده گردد.
• تمام عیوب ساختمان از جمله نشت لوله گاز، ترکیدگی لوله آب و فاضلاب و سیم کشی برق را بررسی کرده و از یک متخصص برای رفع آنها یاری بگیرید.
• اشیای بلند و سنگین مثل یخچال، فریزر، آبگرمکن و اجاق گاز را با بست یا تسمه مناسب به دیوار یا کف محکم ببندید.
• در هر اتاق یک جای امن یا پناهگاه انتخاب و دیگران را از جای آن آگاه سازید.
• اشیای بزرگ و سنگین مثل ظروف چینی، شیشه ای و به طور کلی اجسام شکستنی را در قسمتهای پایین کابینت بگذارید.
• به لوسترها دقت کرده و آنها را در جای خود محکم سازید.
• کمکهای اولیه و مهارتهای امدادگری و نکات ایمنی هنگام زلزله را بیاموزید.
• مراحل پناه گیری را بطور مرتب تمرین کنید. روی زانوهایتان بشینید، سر و گردن خود را با دست و بازوانتان کامل بپوشانید.
• کیف شرایط اضطراری که شامل اسناد و مدارک مهم، مقداری پول نقد، آب، غذای فاسد نشدنی، چراغ قوه، وسایل بهداشتی، داروهای مورد نیاز، لباس مناسب است را حتما مهیا سازید.

اقدامات حین وقوع زلزله

• اگر در ساختمان (محل کار یا خانه) هستید، بهترین کار پناهگیری می باشد.
• برای اینکه زلزله به شما آسیب نزند روی زانوهایتان بشینید.
• اگر در معرض خطر وسایلی هستید که احتمال سقوط آنها وجود دارد، از آن نقطه جابجا شوید و به شکل چهار دست و پا راه بروید.
• در هنگام زلزله در جایی که سر پناه گرفته اید بمانید و تا پایان لرزه ها بیرون نیایید.
• اگر در زمان شروع زلزله در تخت خواب هستید همان جا بمانید و بالش را روی سرتان بگذارید.
• در هنگام زمین لرزه اصلا در چهارچوب دربها نروید. زیرا باعث میشود نتوانید تعادلتان را نگه دارید و ممکنه دربها به سمت شما پرتاب شوند.
• تحت هیچ شرایطی از آسانسورها استفاده نکنید. اگر داخل بودید در اولین توقف سریعا از آسانسور خارج شوید.
• تا اتمام لرزشها در داخل خانه بمانید. بیشترین صدمات زمانی اتفاق میافتد که افراد به هنگام ورود و خروج در معرض خطر سقوط اشیاء قرار میگیرند و موارد ایمنی هنگام زلزله را مراعات نمیکنند.

انجام اقدامات بعد از وقوع زلزله

• وقتی لرزشها به پایان رسید به اطراف خودتان بنگرید، اگر محل امنی برای خروج از ساختمان یافتید با احتیاط و رعایت نکات ایمنی هنگام زلزله مکان خود را ترک نمایید.
• کابینتها و قفسه ها را با احتیاط باز نموده زیرا ممکنست اشیای داخل آنها سقوط نمایند.
• به هیچ وجه بعد از زلزله به آوارها نزدیک نشوید مگر اینکه نیروهای امدادی، آتشنشانی و پلیس در آنجا حضور داشته باشند.
• مراقب لرزشهای بعدی باشید زیرا ممکنست بسیار قوی باشند و به ساختمانهای بدون استحکام آسیب وارد کنند.
• به دلیل احتمال بروز پس لرزه های بعد از اتمام زلزله حتما با توجه به مسائل ایمنی هنگام زلزله آماده پناه گرفتن باشید.
• در صورت مشاهده فرد مصدوم و داشتن مهارت کمکهای اولیه حتما به او یاری رسانید.
• هرگز سعی نکنید آوارهای سنگین را جابجا کنید و این کار را به آتش نشانی و نیروهای امدادی بسپارید.
• از طریق رسانه و شبکه های اجتماعی از اخبار اضطراری مطلع گردید.
• در صورت خارج شدن از منزل حتما شیر اصلی آب و گاز را ببندید.

راهکارهای محبوس ماندن در زیر آوار

• اگر امکان سقوط اجسام اطرافتان هست، جابجا نشوید.
• با احتمال وجود نشت گاز کبریت روشن نکنید.
• با پارچه یا دستمال دهان خودتان را بپوشانید.
• در صورت دسترسی به گوشی همراه با ارسال پیام یا زنگ تقاضای کمک بکنید.
• با هر وسیله ای که در نزدیکی خودتان دارید به دیوار یا لوله ها ضربه بزنید تا نیروهای امدادی سریع تر بتوانند شما را پیدا کنند.
• از سوت استفاده کرده و یا ایجاد سر و صدا نمایید.

نکات ایمنی هنگام زلزله

زلزله میتواند بلای ویران کننده ای باشد و هیچ سیستم هشدار دهنده مؤثری برای پیش بینی زلزله وجود ندارد. رعایت نکات ایمنی هنگام زلزله میتواند خسارات، صدمات و سایر نگرانیهای احتمالی زلزله را به حداقل برساند. دانستن مسائل ایمنی هنگام زلزله و پس از آن، برای حفظ سلامت و کاهش صدمات جسمی مهم هستند.
در ادامه به توضیح موارد ارزشمندی درباره راههای حفظ ایمنی و سلامت خانواده شما در هنگام زلزله میپردازیم. همه ما موظف هستیم که از خانه و خانواده خودمان محافظت کنیم. از آنجا که هیچ کس نمیتواند با اطمینان زمان زلزله را پیش بینی کند، آمادگی برای این اتفاق بسیار مهمست. برنامه ریزی برای شرایط زلزله به شما کمک میکند تا برای بسیاری از حوادث غیر مترقبه دیگر هم آماده باشید. این آمادگی شامل 3 مرحله میباشد:

• دانستن این که قبل، حین و بعد از زلزله چه کاری واجبست بکنید.
• یک برنامه خانوادگی برای زمانهای اضطراری آماده سازید تا همه بدانند موقع بروز حوادث اورژانسی چه کاری نیاز است بکنند.
• یک کیف حاوی لوازم اورژانسی مهیا کنید، به طوری که تا حداقل 72 ساعت کفاف شما و خانواده تان را بدهد.

مرحله 1: شناسایی خطرات و آمادگی برای مقابله با آنها

برای آمادگی در برابر زلزله واجبست خطرات خاصی که این اتفاق برای جامعه و منطقه تان دارد را بشناسید تا بتوانید برای مقابله با آنها بهتر آماده شوید.

مرحله 2: برنامه ریزی

همه خانواده ها واجبست یک برنامه اضطراری برای اتفاقات غیر مترقبه داشته باشند. این کار به افراد کمک میکند تا بدانند در مواقع اضطراری چه کارهایی باید بکنند. و چه نکاتی را برای ایمنی هنگام زلزله رعایت کنند. یادتان باشد ممکن است اعضای خانواده شما هنگام زلزله یا هر موقعیت اضطراری دیگری کنار هم نباشند.
برنامه ریزی را با بحث درباره اینکه هنگام زلزله چه اتفاقاتی رخ میدهد و چه کارهایی بایستی در خانه، مدرسه یا محل کار انجام داد شروع کنید. برای اینکار، لیستی از مواردی که باید قبل از شروع زلزله بکار ببرید را تهیه بنمایید. اسناد مهم خانوادگی مثل شناسنامه، گذرنامه، وصیت نامه، اسناد مالی، بیمه نامه و غیره را در پاکتهای ضد آب نگهداری نمایید. یک نقطه مناسب خارج از شهر را شناسایی بنمایید که بتواند به عنوان یک نقطه مرکزی برای تماس در مواقع اضطراری عمل کند.
حداقل یکبار در سال برنامه تان را با تمام اعضای خانواده تمرین بکنید. لازمست مطمئن شوید که همه اعضای خانواده یک نسخه از آن دارند و آن را در دسترس نگه میدارند. و اصول ایمنی هنگام زلزله را فرا گرفته اند.

مرحله 3: تهیه کیف لوازم اورژانسی

همه افراد در مواقع اضطراری به وسایل حیاتی نیاز پیدا میکنند. ممکنست بعد از واقعه زلزله بدون آب، غذا و برق بمانید، بنابراین بایستی یک کیف حاوی لوازم اورژانسی که بتواند حداقل تا 72 ساعت شما را حمایت کند تهیه بنمایید. امکان دارد برخی از اقلام مثل چراغ قوه، رادیو، غذا و آب را در اختیار داشته باشید. اما نکته اصلی اینست که باید آنها را در جای مناسبی قرار بدهید تا هنگام نیاز، به راحتی پیدا شوند. همچنین مطمئن گردید که کیف شما قابل حمل و سبکست. کیف لوازم اورژانسی را میتوانید در کوله پشتی، چمدانهای کوچک و یا در مکانی قابل دسترس مثل کمد جلوی سالن خانه قرار بدهید. و بایستی به همه افراد خانواده بگویید که محل کیف اضطراری کجاست و نقشی که در ایمنی هنگام زلزله ایفا میکند را بیان نمایید.

علت پدیده زلزله

علت پدیده زلزله به یقین مشخص نیست. تجمع انرژی و افزایش نیروی خیلی زیاد در پوسته زمین باعث شکسته شدن زمین میگردد. از این رو دیگر طبقات زمین قادر به تحمل این انرژی نمیباشند و در نتیجه لرزش زمین اتقاق میافتد. در بعضی مناطق گسلهای زیادی وجود دارد که خود باعث ایجاد گسلهای جدیدتر میگردند. در نهایت شکستگیهای زیادی ایجاد میشوند که منجر به زمین لرزه میگردد. گسل ناحیه تحت فشار زمین میباشد، آنجا که صفحات بهم تلاقی میکنند و موجب شکاف در زمین میشوند. حرارت در درون زمین بسیار بالاست و گرمای زیاد کره زمین نیز بی تاثیر نیست. حرارت وقتی بالا باشد لایه های زمین را به حرکت در میآورد و موجب درهم شکستن آنها میشود.

چگونه ساختمانها را در برابر زلزله مقاوم کنیم؟

منظور از مقاوم سازی ساختمان، محکم نمودن ساختمان در برابر نیروهای وارد شده میباشد. این امر بیشتر در مورد خطرات زلزله به کار میرود. مهندسین ساخت و ساز و مالکان نیز واجبست طبق قوانین و مقررات مربوط به زلزله، اقدام به ساخت و ساز نمایند و اصول ایمنی هنگام زلزله را رعایت کنند. جهت مقاوم کردن ساختمانها باید ملک را از لحاظ زلزله خیز بودن منطقه و نوع اسکلت ساختمان شناسایی کنیم. آنگاه با توجه به تمام شرایط فنی و ایمنی اقدام به مقاوم سازی نماییم.

جهت مشاوره بیشتر با کارشناسان ایمن تیک تماس بگیرید.