ایمن تیک / مرکز کنترل فنی و ایمنی ساختمان

بهینه سازی مصرف گاز منازل با توجه به محدودیت منابع انرژی، آسیبهای محیط زیستی و افزایش قیمت حاملهای انرژی، مورد توجه همگان قرار گرفته است. اصلاح الگوی مصرف و کاهش مصرف گاز تاثیر بسزایی در روند بهینه سازی دارد. همه ما لازمست صرفه جویی و بهینه سازی انرژی را در اولویت قرار دهیم. تدابیر مناسبی برای آن طراحی کنیم و آلودگی محیط زیست را هم دست کم نگیریم. در واقع بیشترین مصرف گاز مربوط به منازل مسکونیست. امور مختلفی از جمله پخت و پز، تک جداره بودن پنجره و دربها، بخاری و شومینه، زیاد نمودن دمای آبگرمکن و غیره، همه در هدر رفت انرژی اثر گذارند.
از گذشته بشر در تلاش بوده که تولید انرژی را افزایش دهد و تمام نیرو و توانش را برای رفع نیازهایش به افزایش تولید انرژی گمارده است. اما به دلیل مصرف بی رویه انرژی و برداشت حداکثری از آن متوجه شده که منابع انرژی رو به تمام شدنست. به همین علته که اکثر صنایع از جمله: صنایع سیمان و فولاد، صنایع نیروگاهی و پتروشیمی دچار کمبود سوخت گشته اند. از این رو بحث بهینه سازی مصرف گاز منازل اهمیت دو چندانی پیدا میکند.

روشهای بهینه سازی مصرف گاز منازل

از جمله روشهای کاهش مصرف گاز منازل عبارتند از:

الف- درزگیری درب و پنجره

اولین منبع اتلاف انرژی در ساختمانها درب و پنجره منازل هستند. در بیشتر خانه ها از قابهای آلومینیومی و یا آهنی برای درب و پنجره بهره میبرند که این امر موجب اتلاف انرژی زیادی میشود. جنس این درب و پنجره به گونه ایست که حرارت خانه را به بیرون و حرارت بیرون را به داخل خانه انتقال میدهند در حالیکه بایستی دقیقا برعکس این باشد.
بهترین جایگزین درب و پنجره آلومینیومی یا آهنی درب و پنجره دوجداره UPVC میباشد. این مدل درب و پنجره از هدر رفت انرژی جلوگیری میکند و فضای خانه را ایزوله مینماید. همچنین از ورود سر و صدای زیاد جلوگیری کرده و صداهای بیرون را به داخل خانه منتقل نمیکنند. در انتخاب این درب و پنجره همیشه سراغ بهترین و معتبرترین برندها بروید زیرا خوبترین نتیجه را برای شما به ارمغان میآورد. کیفیت بالای کالا اثر زیادی در بهینه سازی مصرف گاز منازل و رضایت خاطر شما دارد.

ب- عایق نمودن درب و پنجره

فرقی ندارد در چه فصلی از سال قرار دارید لازمست که عایق کاری محیط را انجام دهید. چه در فصل سرما و چه در فصل گرما، زمانیکه سیستم سرمایشی یا گرمایشی خود را روشن مینمایید حتما دقت داشته باشید چه میزان از انرژی به بیرون و هدر میرود. این عایقها به صورت برچسبهای شفاف هستند که به آسانی روی شیشه درب و پنجره چسبانده و به مانند بخشی از ویژگی درب و پنجره دوجداره عمل میکنند. کارایی این برچسبها به گونه ایست که از ورود گرما تا 80% جلوگیری میکنند.
در بهینه سازی مصرف گاز منازل روش دیگر اینست که ورقه پلاستیکی شفاف بر روی درب و پنجره خانه مان نصب کنیم. با کمک از چسب دو طرفه، این ورقه پلاستیکی را به شیشه درب و پنجره میچسبانیم بطوری که چند میلیمتر با آنها فاصله داشته باشد. یک کار بسیار ساده و راحت در فصول سرد سال اینست که روی درب و پنجره خانه نایلون بکشید. با اینکار هم در مصرف سوخت مدیریت میشود و هم آسایش و رفاه بیشتری برای ساکنین ایجاد میگردد.

پ- استفاده از پرده‌ مناسب

نصب پرده پهن و چین دار میتواند جلوی اتلاف حرارت را بگیرد. این پرده در فصل تابستان جلوی نور خورشید را میگیرد و فضای خانه را خنک نگه میدارد. نصب صحیح پرده باید طوری باشد که هوا آزادانه نتواند در پشت آن حرکت کند. برای اینکار میتوان فاصله ریل پرده تا دیوار را با گیره یا تخته پر کرد.

ت- نصب تجهیزات گرمایشی استاندارد

تجهیزات گرمایشی جدید و به روز مصرف انرژی کمتری نسبت به وسایل قدیمی گرمایشی دارند. در واقع با پیشرفت علم میزان بازدهی لوازم گازسوز شامل افزایش چشمگیری شده. دستگاه و وسایل گازی جدید با راندمان حرارتی بالاتر گاز کمتری سوزانده و کربن کمتری تولید میکنند که در نتیجه سبب بهینه سازی مصرف گاز منازل میشوند.

ث- پوشیدن لباس گرم و ضخیم

در روزهای سرد سال حتما لباس گرم و ضخیم بپوشید و حرارت وسایل گرمایشی را زیاد نکنید. اگر هوای خانه سرده دمای داخلی را به صورت خطی زیاد نمایید. با کاهش یک درجه از دمای خانه مصرف و هزینه هایتان را بسیار کاهش دهید. برای بهینه سازی مصرف گاز منازل در فصول سرد سال با کنترل دمای منزل و پوشیدن لباسهای گرم و ضخیم به حفظ  انرژی کمک شایانی میکنیم.

ج- بستن دربها

یکی از روشهای بهینه سازی مصرف گاز منازل بستن کامل دربهای اتاقهاست. اگر اتاق سردی دارید که هیچ وسیله گرمایشی در آن نیست پس درب آن را ببندید تا از ورود سرما به داخل خانه و نقاط دیگر جلوگیری شود.

چ- کنترل رادیاتورها و موتورخانه

لوله آبگرم و رادیاتور مرکزی را عایق کنید. هر چند مدت یکبار موتورخانه را بررسی نمایید تا از وجود هر گونه نشتی و عیب و ایراد مطمئن شوید. درجه رادیاتور را خیلی بالا نبرید و بر اساس شدت سرما و گرما تنظیم نمایید.

ح- مسدود کردن دریچه کانال کولر

دریچه کانالهای کولر را از داخل خانه با پوششهای محکم و ضخیم ببندید تا از خروج گرما و حرارت از داخل خانه جلوگیری شود.

خ- صرفه جویی آب هنگام استحمام

بهتره در حمام موقع استحمام مقداری آب گرم در وان بریزید و با آن شستشو انجام دهید. باز گذاشتن یکسره آب به دلیل محدودیت انرژی سبب بی آبی و بی گازی میشود. تنها برای آبکشی نهایی دوش را باز کنید.

د- کارکرد بهینه اجاق گاز

یکی از بزرگترین دلایل اتلاف سوخت در منازل، استفاده نادرست از اجاق گاز است. مهم‌ترین اشتباهاتی که برخی خانمهای خانه‌دار موقع کار با اجاق گاز مرتکب میشوند: زیاد نمودن بیش از حد شعله، گذاشتن ظروف کوچک روی شعله‌های بزرگ و ظروف بزرگ روی شعله‌های کوچکه. با اینکار باعث هدر رفتن 40 درصد سوخت اضافی میشوند. حتما وقتی در حین آشپزی و کار با گاز هستید موقعی که آب جوش میآید شعله را کم کنید. زیادیه شعله تاثیری در روند آشپزی شما ندارد و فقط گاز هدر میرود. در ضمن، حواستان باشد که شعله اجاق گازتان باید آبی بسوزد. این روش نیز میتواند موجب کاهش بهینه سازی مصرف گاز منازل شود.

ذ- تنظیم دمای آبگرمکن

با توجه به اینکه هرکسی تعریف متفاوتی از آب گرم دارد، اما دامنه گرمایی مناسب بین 45 تا 48 درجه سانتیگرادست. برای متعادل کردن دماهای بالاتر مصرف کنندگان شیر آب سرد را باز میکنند. دمای آب گرم مصرفی منزلتان را همیشه در این بازه نگه دارید تا آبگرمکن انرژی اضافی برای گرم کردن آب مصرف نکند.

ر- انتخاب مناسب سیستم سرمایشی و گرمایشی

این سیستمها مهمترین نیاز فرد در خانه میباشند. هدف این سیستمها تنظیم و تغییر شرایط هوای خارج از منزل و تبدیل آن به شرایط مطلوب ساختمانست. از این رو شما برای خرید این سیستمها به ظرفیت آنها متناسب با مساحت منزلتان دقت نمایید. بزرگ و پرقدرت بودن یک وسیله همیشه نشانه برتری آن نیست.

ز- بهره گیری از گرمای طبیعی خورشید

خورشید از خالصترین منبعهای طبیعی انرژی و از برترین روشها برای گرمایش خانه در فصل زمستانست. جهت بهره گیری از گرمای خورشید هنگامی که هوا آفتابیست پرده ها را باز کنید و با رفتن دوباره آفتاب آنها را بکشید.

ژ- نصب پنل خورشیدی

نصب پنل خورشیدی یک روش عالی برای بهینه سازی گاز منازل میباشد. در واقع بسیاری از منازل مسکونی در کشور ما از این سیستم استفاده میکنند. گرمایی که از طریق پنلها دریافت میشود، به موتورخانه ساختمان منتقل شده که از آن برای گرمایش آب مصرفی ساختمان و یا تاسیسات استخر کمک میگیرند. زمانی که نور خورشید به شکل مستقیم به خانه شما میتابد میتوانید دمای آن را کم کنید. در صورتی که سیستم گرمایشی شما اتوماتیک باشد خود به خود سطح کارکرد آن پایین میآید.

و- تنظیم شومینه

در بعضی از مکانها از شومینه بعنوان منبع گرمایی استفاده میکنند. عده ای شومینه را وسیله اتلاف انرژی میدانند، با وجود آگاهی و کارکرد درست میتوانیم از آن مصرف بهینه داشته باشیم. نکته ای که در رابطه با شومینه لازمه بدانیم اینست که این وسیله یک راهی را برای خروج گرما از منزل به وجود میآورد و ایزوله بودن محیط را تحت تاثیر منفی قرار میدهد. زمانیکه شومینه خاموشه حتما دمپر آن را ببندید.

ی- نصب شیرهای ترموستاتیک

اگر با رادیاتور شوفاژ گرمای منزلتان را تامین میکنید حتما شیرهای ترموستاتیک برای تنظیم بهینه دمای منزل نصب نمائید.

کلام آخر در بهینه سازی مصرف گاز منازل:

از عوامل ضروری برای توسعه هر کشور مولفه انرژی میباشد. با مصرف بهینه انرژی تمام مردم میتوانند از آن بهره ببرند و صنایع نیز به تولید بیشتر بپردازند. در ارتباط با بهینه سازی مصرف گاز منازل راهکارهای زیادی در نظر گرفته شده که در بالا نیز به مواردی از آنها اشاره کردیم.
از این رو راهکارهای کوتاه مدت یا راههای مدیریت مصرف شامل بعضی از اقدامات ساده میباشد. بعنوان مثال برخی از بخاریهایی که ترموستات دارند در مدیریت مصرف گاز تاثیر شگرفی دارند. این راهکارها موثر و موقت هستند ولی با تهیه تجهیزاتی با انرژی بالاتر و نصب پنجره های دوجداره تا حد بسیاری مصرف گاز کاهش پیدا میکند.
به هیچ وجه لوازم گازسوز غیر استاندارد را نصب و راه اندازی نکنید. این وسایل به دلیل نداشتن ایمنی و مصرف بیش از حد انرژی باعث هدر رفت زیاد آن میشوند. همچنین متوسط سرانه مصرف گاز در ایران 6.7 برابر سرانه مصرف دنیاست. یعنی ما 6 برابر متوسط دنیا گاز مصرف میکنیم. و معنی آن اینست که در کشور ما به ازای هر یک نفر جمعیت سه برابر اروپا گاز مصرف میشود.
با وجود اینکه ایران ذخایر گازی و ظرفیتهای بسیاری برای تولید گاز دارد، ولی مصرف بی رویه آن باعث شده که ایران در جایگاه چهارمین مصرف کننده بزرگ گاز در دنیا پس از آمریکا، چین و روسیه قرار بگیرد.
لازم بذکره یکی از بهترین راههای بهینه سازی مصرف گاز منازل، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی از طریق رسانه های اجتماعی و عمومیست.